دین و نهادهای دینی در تنظیم رابطه میان مردم و ­نهادهای حکومتی نقش ممتازی دارد. اوچ­کلیسا (سه کلیسا) در طول تاریخ ارامنه نقش ویژه ای داشته است. کلیسای جامع اجمیادزین یکی از آن کلیساهای سه گانه و نخستین کلیسای جامع در تاریخ مسیحیت توانست مردم متفرق ارمنی را برای یک همزیستی پایدار در کنار مردم ایران متحد کند. این پژوهش درصدد است تا با نگاهی تحلیلی نقش اوچ کلیسا را در تنظیم رابطه مردم ارمنی ساکن در ممالک محروسه ایران دوره قاجار مورد بررسی قرار دهد. یافته های پژوهش حاکی از ­آن است اوچ­کلیسا ­به عنوان یک نهاد ­مذهبی در ­طول دوره قاجار، در تنظیم رابطه ارامنه و دولت ایران نقش راهبردی داشته است، به طوری که قوام و دوام ملت ارمنی مدیون اوچ­کلیسا بوده و شاهان قاجار نیز از طریق همین نهاد مذهبی با ارامنه ساکن در ­ایران ­ارتباط برقرار می کردند.

این پژوهش، به مقایسه تطبیقی بنای مسجد صفوی و کلیسای رنسانس در حوزه طراحی نور روز می پردازد. مطالعه حاضر، در پی پاسخ به این سؤال است که روشنایی موجود در مسجد و کلیسا، از طریق چه روش هایی تأمین شده و گوناگونی این روش ها موجب چه شباهت ها و تفاوت هایی در "کیفیت حضور نور روز" در هر یک از این بناهای مذهبی می شود؟ برای محدود کردن دامنه پژوهش، مسجد جامع عباسی در دوره صفوی و کلیسای اعظم سن پیترو در دوره رنسانس، به عنوان نمونه موردی انتخاب شده و تمام راه های ورود نور روز به درون آنها به صورت تطبیقی مقایسه شده اند. بدین منظور، در ابتدا دسته بندی جامعی از راه های ورود نور روز در بناهای مذهبی سنتی مطرح شده و سپس با ثبت مشاهدات میدانی از طریق سامانه های گردشگری مجازی و کاوش در منابع کتابخانه ای، به احصای تکنیک های نور روز در بناهای مذکور و مقایسه آنها پرداخته شده است. در طراحی نور روز کلیسا، چون عبادات مرسوم در آن به روشنایی چندانی نیاز ندارند، حضور نور در سطح جاری شدن عملکردها الزامی نداشته و از پتانسیل شعاع های مسحورکننده نور روز برای ایجاد توجه هر چه بیشتر به عالم بالا و روشن کردن "فضا" بهره برداری شده است. از طرف دیگر، هر چند در طراحی نور مسجد، حضور نور روز در "فضا" مورد توجه بوده، اما در "سطح" جاری شدن عملکردها هم، مقدار روشنایی مشخصی مورد نیاز بوده است. قبله نیز عنصر قابل اعتناتری نسبت به نور در معماری مسجد است؛ در حالی که قبله و نور در کلیسا، دو موضوع در هم تنیده بوده و کلیساها عملاً رو به سوی طلوع و غروب خورشید دارند. در نهایت می توان گفت شباهت ها و تفاوت های تکنیکی در طراحی نور روز در مسجد و کلیسا، هم برآمده از ویژگی های اقلیمی، عملکردی و فرمی معماری آنها و هم متأثر از درک مسلمانان و مسیحیان از متافیزیک نور است.

کلیسای قبطی در مصر مجموعه ای از آیین قدیم اسطوره ای قبطیان، افکار یونانی بخصوص افلاطون، اخلاق رواقی، ثنویت شرقی، الهیات توحیدی و ادیان موسی و عیسی(ع) بود که از دوران بطالسه در قبل از میلاد مسیح تا قرن هفتم میلادی فعالیت داشت. مرکز آن اسکندریه بود. عنصر غالب در این مکتب از لحاظ فلسفی، تفکر نوافلاطونی و از نظر دیانت مسیح نیز ایده مونوفیزیت (یک طبیعتی) داشت که مخالف کلیسای دولتی بیزانس بوده است. چون مصر به وسیله مسلمین در 640 م فتح شد، فرهنگ و عرفان اسلامی از عناصر علمی آن تاثیر پذیرفت.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

جایز نبودن طلاق در مسیحیت و احکام مترتب بر آن همواره برای مسیحیان، به ویژه کاتولیک ها، مشکلات فراوانی به دنبال داشته است. در دوره معاصر مسائلی چون ازدواج های مدنی بدون رعایت قوانین کلیسایی و زندگی های مشترک بدون ازدواج رسمی و شرعی کلیسا را با مشکل مواجه کرد و نگرانی در خصوص فاصله گرفتن بیشتر مومنان از ایمان و سنت مسیحی، کلیسا را به چاره اندیشی، بازنگری و اصلاح قوانین کلیسایی واداشت. این مقاله دیدگاه برخی الاهی دانان همچون هانس کونگ و کاسپر را در این زمینه می کاود و به تغییرات و تصمیمات کلیسا در این موضوع اشاره می کند. مطالبات عمومی و اندیشه های نوعالمان مسیحی، کلیسا را بر آن داشت تا با تشکیل شورای اسقفی ویژه ای در این باره تصمیم گیری کند. این شورا در قوانین کتاب مقدسی مربوط به طلاق تغییری ایجاد نکرد، ولی در تبعات مترتب بر آن تا حدی انعطاف نشان داد و شرکت در آیین عشای ربانی را به حسب مورد و با تشخیص کلیسای محلی اجازه داد.

در جهان مسیحیت اموری همچون کتاب مقدس، کلیسا، شورای اسقفان و پاپ از جمله موضوعاتی هستند که کم و بیش درباره آنها ادعای خطاناپذیری مطرح شده است. آنچه در این میان از همه بحث برانگیزتر است و ابهامات و اختلافات بسیار به همراه داشته و دارد، خطاناپذیری پاپ است. در این مقاله، ضمن اشاره به مفهوم و متعلق خطاناپذیری، چگونگی حجیت یافتن این آموزه در طول تاریخ بررسی و نقد شده است. اگرچه اشاراتی در نامه های پاپ ها در قرون پنجم و ششم به این آموزه در اسناد کلیسایی یافت می شود، اما این آموزه به صورت الاهیاتی در قرون وسطا، یعنی اواخر قرن سیزدهم، آغاز شد و الاهی دانان مسیحی قلمرو این آموزه را تبیین و تحدیدکردند و دیدگاه های مختلفی در این زمینه شکل گرفت. سیر تاریخی بیانگر آن است که این آموزه تا قرن نوزدهم و تصویب در شورای اول واتیکان جزء سنت قطعی کلیسای کاتولیک محسوب نمی شده است. حتی پس از تصویب آن نیز در خود کلیسای کاتولیک مخالفانی داشته که حجیت این آموزه را نقد کرده اند.

جنبش پنطیکاستی که در اوایل قرن بیستم و با تأکید بر روح القدس شکل گرفته است، بر مبنای آیات کتاب مقدس و تعالیم رهبران و متفکرانش، به حضور پویای روح القدس در این کلیسا معتقد است و از این نکته در تبشیر آیین خود استفاده می کند. این تحقیق با بررسی اسناد کتاب مقدسی و منابع پنطیکاستی نشان می دهد آنچه پنطیکاستی ها به عنوان اصلی ترین نکته در تبشیر خود، به آن استدلال می کنند، با آیاتی از کتاب مقدس منافات دارد. تجربه محوربودن پنطیکاستی ها، اساس غیرکتاب مقدسی آموزه روح القدس و از بین بردن شخصیت حقیقی روح القدس از جمله نتایج این تحقیق است.

تاریخ نامه های معماری گوناگون اند. این گوناگونی تا اندازه ای از «دیدگاه» مورخ معماری سرچشمه می گیرد. مورخ معماری از ناکجا به معماری نظر نمی کند، بلکه همواره به ناگزیر از زاویه ای خاص به معماری می نگرد. اگرچه دیدگاه مورخ در مسئله ها، پرسش ها، میدان جستجوی شواهد و نیز تفسیر آنها اثر می گذارد، بیش و پیش از اینها جنبه یا لایه هایی از معماری را در چشم مورخ می آورد و هم زمان جنبه های دیگر را از چشم او می اندازد. موضوع مقاله ی حاضر بررسی جنبه ای از معماری است که تاریخ نامه ی معماری از دیدگاه خود بر آن نظر می کند. به این منظور در این مقاله چهار تاریخ نامه ی مشهور معماری مغرب زمین که از حیث دیدگاه تفاوت های آشکاری دارند، برگزیده شده است و پس از معرفی اجمالی تاریخ نامه و دیدگاه آن، با ترکیبی از راهبردهای توصیفی و تفسیری نحوه ی نظر کردن مورخ بر معماری کلیسای گوتیک و نیز یکی از نمونه های شاخص آن، کلیسای شارتْ ر فرانسه، شرح داده شده است. این تاریخ نامه ها و کانون های توجه آنها چنین اند: 1) تاریخ معماری به روش تطبیقی معماری را چون چاره جویی هنرمندانه برای حل مشکلات ساختمانی می پندارد و کلیسای گوتیک را از حیث اینکه راه حل های مشکلات ساختمانی و سازه ای چگونه «تطور» یافته است شرح می دهد. 2) داستان معماری غرب که نظریه ای مارکسیستی درباره ی تاریخ دارد، معماری را محصول جایگاه طراح در نظام تقسیم کار اجتماعی می داند و در شرح کلیسای گوتیک به «شیوه ی تولید» آن نظر می کند. 3) در تاریخ معماری: صحنه ها و آیین ها معماری سرشتی فرهنگی اجتماعی دارد و ازاین رو کلیسای گوتیک را از حیث اینکه چگونه جلوه ی آیین های اجتماعی است برمی رسد. 4) معماری از پیشاتاریخ تا پسامدرنیسم از منظری صورت گرایانه و فضامدار به معماری می نگرد. در این تاریخ نامه معماری هنری فضایی بصری و محصول آن بنایی یادمانی است. در هر بنای یادمانی، از جمله کلیسای گوتیک، ویژگی های صوری (فرمال) و کیفیت های بصری فضا و نیز تأثیر روان شناختی است که شایسته ی ذکر در تاریخ است.